Με τους όρους που διαμορφώνει η κλιματική κρίση και τις επιπτώσεις που αυτή προκαλεί στο ισοζύγιο των ασφαλιστικών εισφορών, ως προς τις αποζημιώσεις στη γεωργοκτηνοτροφική παραγωγή, να βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής, πραγματοποιήθηκε ημερίδα στις 31/1 στη Θεσσαλονίκη, την οποία διοργάνωσε ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εργαζομένων ΕΛΓΑ.
Στη μεγάλη συζήτηση, που ανοίχθηκε στη διάρκεια των εργασιών του συνεδρίου, με θέμα «Ο ΕΛΓΑ αντιμέτωπος με την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής», δόθηκε η ευκαιρία να κατατεθούν προτάσεις, αλλά και προβληματισμοί από πλευράς επιστημονικών φορέων, θεσμικών εκπροσώπων και εκπροσώπων πολιτικών κομμάτων, αλλά και εμπλεκομένων στον χώρο της γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, για την προστασία και την ασφάλιση της αγροτικής δραστηριότητας και τη διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας του Οργανισμού.
Στην εναρκτήρια ομιλία του, ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Εργαζομένων ΕΛΓΑ, Κωνσταντίνος Τσιάμπας, τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι το ισοζύγιο των ασφαλιστικών εισφορών προς τις αποζημιώσεις τα τελευταία έτη είναι αρνητικό και πως προκειμένου να μπορέσει ο ΕΛΓΑ να ανταποκριθεί στην καταβολή των αποζημιώσεων για τους υποχρεωτικά ασφαλιζόμενους κινδύνους είναι αδήριτη ανάγκη η εξεύρεση τρόπου χρηματοδότησης του ΕΛΓΑ από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους.
Ο κ. Τσιάμπας διευκρίνισε ότι αν και η επικρατούσα άποψη είναι ότι δεν υπάρχει δυνατότητα έγκρισης χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των υποχρεωτικά ασφαλιζομένων κινδύνων από εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους, ωστόσο, όπως είπε, είναι πρόσφατες οι περιπτώσεις όπου η ΕΕ αναγνώρισε την αναγκαιότητα αναθεώρησης δομικών εφαρμοστικών κανονισμών σχετικά με τις υποχρεώσεις των Ευρωπαίων γεωργών σε ό,τι αφορά την αιρεσιμότητα (π.χ. μη εφαρμογή αγρανάπαυσης), αλλά και ενέκρινε στη χώρα μας το ad hoc πρόγραμμα για τις θεομηνίες Daniel και Elias, που αφορά ζημιές, οι οποίες προκλήθηκαν από υποχρεωτικά ασφαλιζόμενους κινδύνους.
Τέλος, επεσήμανε την ανάγκη άμεσων προσλήψεων σε όλες τις ειδικότητες, προκειμένου να μπορέσει ο ΕΛΓΑ να συνεχίσει να εκτελεί απρόσκοπτα και αποτελεσματικά το έργο του.
Δεν ιδιωτικοποιείται ο ΕΛΓΑ
Για τη συνολική ανασυγκρότηση του ΕΛΓΑ δεσμεύτηκαν αμφότεροι οι υφυπουργοί Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ.κ. Διονύσης Σταμενίτης και Χρήστος Κέλλας.
«Μεγάλο τμήμα των αλλαγών που έχουμε σχεδιάσει αφορά το επίπεδο της διοικητικής ανασυγκρότησης. Στόχος μας είναι να θεραπεύσουμε το πρόβλημα της υποστελέχωσης, να ανανεώσουμε το προσωπικό, αλλά και να παρέχουμε σε εσάς σύγχρονα εργαλεία που θα καταστήσουν το έργο σας αποδοτικότερο», τόνισε ο κ. Σταμενίτης, σε χαιρετισμό του, προσθέτοντας, ταυτόχρονα, ότι πολλές από τις παρεμβάσεις υιοθετούν προτάσεις των εργαζομένων του ΕΛΓΑ. Από την πλευρά του, ο κ. Κέλλας, σε μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του, ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως την τελευταία πενταετία, 1,5 δισ. ευρώ διατέθηκε για την ανακούφιση των αγροτών, εκ των οποίων μόλις τα μισά ήταν από ασφαλιστικές εισφορές, ενώ στη Θεσσαλία καταβλήθηκαν 294 εκατ. ευρώ μόνο τους τελευταίους μήνες για ζημιές από τη θεομηνία Daniel.
Τη διαβεβαίωση ότι δεν είναι στις προθέσεις του υπουργείου να ιδιωτικοποιήσει τον ΕΛΓΑ, ούτε και να σχεδιάσει την ανασυγκρότηση χωρίς τη συμμετοχή των εργαζομένων του Οργανισμού, έδωσε ο γενικός γραμματέας του ΥΠΑΑΤ, Γιώργος Στρατάκος. «Δεν είναι στις προθέσεις του υπουργείου να πάμε σε αιφνιδιασμούς, δεν είναι στις προθέσεις του υπουργείου να σχεδιάσουμε για εσάς χωρίς εσάς, δεν είναι στις προθέσεις του υπουργείου να ιδιωτικοποιήσει τον ΕΛΓΑ», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Στρατάκος, προσθέτοντας πως ο κανονισμός του ΕΛΓΑ, ο οποίος φτιάχτηκε πριν από αρκετές δεκαετίες, με άλλα ζητήματα να πρωταγωνιστούν και να προβληματίζουν τότε, είναι ένας κανονισμός που σήμερα δεν καλύπτει στο 100% τις προκλήσεις των καιρών και για αυτό απαιτείται ένας σύγχρονος, επίκαιρος κανονισμός του ΕΛΓΑ.
ΚΟΕ και ad hoc προγράμματα
Για τις προσπάθειες γενικότερης αναμόρφωσης και εκσυγχρονισμού του ΕΛΓΑ και του κανονισμού ασφαλίσεων, που έχει ξεκινήσει από το 2019 κι έπειτα, όπως και την οικονομική βιωσιμότητά του, μίλησε ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ, Ανδρέας Λυκουρέντζος. Όπως είπε, ο Οργανισμός δεν μπορεί να πάει στο μέλλον αν δεν διαθέτει οικονομική ευρωστία και δεν θα είχε επιτευχθεί αυτό εάν η κυβέρνηση, μπροστά στις μεγάλες κρίσεις που αντιμετώπισε για ζημίες, οι οποίες καλύπτονται από τον ΕΛΓΑ, δεν είχε επιστρατεύσει, με διατάξεις του νόμου, να αποδοθούν στον Οργανισμό οι ετήσιες κρατικές ενισχύσεις, ώστε να συγκεντρωθούν στον ΕΛΓΑ στην πενταετία 397 εκατ. ευρώ, είτε ως αναδρομικώς οφειλόμενα, είτε ως τακτική επιχορήγηση. «Δεν θα τα είχαμε επίσης καταφέρει, αν δεν είχαμε τα ad hoc προγράμματα, που είναι άλλα περίπου 400 εκατ. ευρώ για να αντιμετωπιστεί η μεγάλη καταστροφή από Daniel και Elias», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Λυκουρέντζος. Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο ίδιος ανέφερε πως η φερεγγυότητα του Οργανισμού εξαρτάται από τη διασφάλιση των εσόδων, των πόρων που θα έχει διαθέσιμους για να μπορεί να ανταποκρίνεται στις ευθύνες, τις οποίες αναλαμβάνει, και επανέλαβε, ακόμη, την πρόταση του ιδίου και της κυβέρνησης, για την ίδρυση ενός ταμείου που θα μπορεί να ενισχύει τη δυνατότητα των ασφαλιστικών καλύψεων μόνο για τις μεγάλες καταστροφές και το οποίο θα λειτουργεί με κανονισμό.
Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος του ΕΛΓΑ, Ιωάννης Κολλάτος, αναφέρθηκε στις προκλήσεις που θέτει η κλιματική κρίση στην πρωτογενή παραγωγή, υπογραμμίζοντας ότι για να διατηρηθεί ο αγροτικός κόσμος στις εστίες του πρέπει να αποζημιώνεται δίκαια.
Τις εργασίες της ημερίδας χαιρέτισαν με σύντομες ομιλίες τους ο αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, Πασχάλης Χαρούμενος, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΟΓΕΔΥ), Νίκος Κακαβάς, ο αντιπρόεδρος της ΕΘΕΑΣ, Σάββας Αργυράκης, ο γραμματέας Αγροτικών Φορέων της ΝΔ, Ανδρέας Καρασαρίνης, ο τομεάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων του ΠΑΣΟΚ, Θανάσης Πετρόπουλος, και ο Σταμάτης Καρυώτης, εκπρόσωπος του βουλευτή Σερρών της Ελληνικής Λύσης, Κώστα Μπούμπα.
Τις εργασίες παρακολούθησαν ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Νέων Αγροτών, Νίκος Παυλονάσιος, ο πρόεδρος και εκπρόσωποι των Συμβασιούχων Εργαζομένων στον ΕΛΓΑ, Κώστας Ξανθόπουλος, στελέχη, εργαζόμενοι και ανταποκριτές του Οργανισμού από όλη την Ελλάδα, ειδικοί επιστήμονες, εκπρόσωποι φορέων και οργανισμών, όπως και πλήθος κόσμου.
«Καμπανάκια» για το κλίμα, θερμό και ξηρό και το 2025
Στο περιθώριο των εργασιών της ημερίδας του Πανελλήνιου Συλλόγου Εργαζομένων στον ΕΛΓΑ, έγινε ενδελεχής παρουσίαση των ζητημάτων που απασχολούν σήμερα τον Οργανισμό και σε ό,τι αφορά την προστασία και την ασφάλιση της αγροτικής δραστηριότητας, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της οικονομικής βιωσιμότητάς του, ενώ κατατέθηκαν προτάσεις από πλευράς φορέων και ακαδημαϊκών για την αναθεώρηση του Κανονισμού του ΕΛΓΑ. Στην πρώτη ενότητα μίλησε η μετεωρολόγος, προϊσταμένη του Κέντρου Μετεωρολογικών Εφαρμογών (ΚΕΜΕ) του ΕΛΓΑ, Ελένη Χατζή. Αναφέρθηκε στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης και, μάλιστα, για τη χώρα μας σημείωσε ότι το προηγούμενο έτος χαρακτηρίστηκε ως πολύ θερμό και ξηρό και πως τα μοντέλα δείχνουν ότι αυτό θα συνεχιστεί και το 2025, με υψηλές θερμοκρασίες και έλλειψη βροχοπτώσεων. «Ο Ιανουάριος βγήκε πολύ θερμός, πιο ψηλά από το 2024 θερμοκρασιακά, και από ό,τι φαίνεται και ο Φεβρουάριος θα πάει έτσι. Ο Δεκέμβριος κύλησε πιο κοντά στις κανονικές θερμοκρασίες και, ευτυχώς, ο Νοέμβριος είχε βροχές», είπε.
Και πρόσθεσε: «Πάντως, οι φωτοβολίδες ψύχους δεν αρκούν. Χρειάζεται διάρκεια και συνέπεια στον καιρό. Οι αλλαγές στο κλίμα είναι ένα καμπανάκι κινδύνου και σημαίνει ότι πρέπει να ληφθούν πιο έντονα, πιο αποφασιστικά και ισχυρά μέτρα για να προλάβουμε τα χειρότερα».
Προϊόντα που εισφέρουν λίγα και παίρνουν πολλά
Ο γεωπόνος, προϊστάμενος της Διεύθυνσης Ασφάλισης και Ενισχύσεων ΕΛΓΑ, Σταύρος Καουκάκης, αναφερόμενος στο μέλλον του Οργανισμού, όπως διαμορφώνεται μέσα από την κλιματική κρίση, υπογράμμισε ότι πρέπει να εξεταστεί ο υφιστάμενος κανονισμός ασφάλισης, ο οποίος είναι συνδεδεμένος με τα έσοδα του ΕΛΓΑ και ότι δεν μπορεί να πληρώνει ο τελευταίος περισσότερα από όσα εισπράττει.
Όπως είπε, έως το 2019, η εικόνα του Οργανισμού ήταν ισορροπημένη (έσοδα-έξοδα) και, έκτοτε, με την κλιματική κρίση, το ισοζύγιο είναι αρνητικό, εκτός των ετών 2020 και 2024, τα ελλείμματα των οποίων καλύφθηκαν μέσω της αναδρομικής χρηματοδότησης που προβλεπόταν και τα οποία έχουν εξαντληθεί.
«Το όλο πνεύμα της ασφάλισης, έτσι όπως εφαρμόζεται στην Ελλάδα, που είναι η μοναδική χώρα στην ΕΕ που έχει υποχρεωτική ασφάλιση, διασφαλίζει με ένα χαμηλό ασφάλιστρο να καλύπτονται βασικοί κίνδυνοι της παραγωγής από ακραία φυσικά φαινόμενα», σημείωσε και πρόσθεσε: «Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν διαφοροποιήσεις και προβλήματα. Υπάρχουν περιοχές ή προϊόντα που εισφέρουν ελάχιστα και παίρνουν πολλαπλάσια ποσά και μεγαλύτερες αποζημιώσεις ή και το αντίστροφο. Μπορούμε να πούμε για το επιτραπέζιο και το συμπύρηνο ροδάκινο, που εισφέρουν λίγα και παίρνουν πολλά και, στον αντίποδα, την ελιά που εισφέρει τα μέγιστα και παίρνει τα ελάχιστα», σημείωσε.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Καουκάκης, την τελευταία πενταετία, οι εισφορές για τα επιτραπέζια ροδάκινα/νεκταρίνια είναι περίπου 5,8 εκατ. ευρώ και λαμβάνουν κατά μέσο όρο τον χρόνο 33,3 εκατ. ευρώ αποζημιώσεις. Από τον πίνακα των στοιχείων διαφαίνεται, επίσης, ότι το βαμβάκι είναι ακόμη ένα προϊόν που εισφέρει λιγότερα (14,2 εκατ. ευρώ) και λαμβάνει τα μέγιστα (42,5 εκατ. ευρώ), όπως και τα κεράσια (7,5 εκατ. ευρώ έναντι 24,1 εκατ. ευρώ). Η ελιά αντίστροφα, όπως και τα σιτηρά και η μηδική σε μικρότερα ποσά, εισφέρει 30,8 εκατ. ευρώ ετησίως σε ασφαλιστικές εισφορές και λαμβάνει αποζημιώσεις 18,4 εκατ. ευρώ.
Αντίστοιχα, και σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Καουκάκης, οι περιοχές με τον μεγαλύτερο μέσο όρο εισφορών – αποζημιώσεων είναι η Πέλλα (14,9 εκατ. ευρώ εισφορές – 50,9 εκατ. ευρώ αποζημιώσεις), η Λάρισα (13,5 εκατ. ευρώ εισφορές – 40,4 εκατ. ευρώ αποζημιώσεις), η Καρδίτσα (4,8 εκατ. ευρώ εισφορές – 26 εκατ. ευρώ αποζημιώσεις) και η Ημαθία (8,9 εκατ. ευρώ – 24,7 εκατ. ευρώ αποζημιώσεις).
Ενδεικτικά, στον αντίποδα, οι περιοχές με τον μεγαλύτερο μέσο όρο εισφορών και τον μικρότερο μέσο όρο αποζημιώσεων είναι η Λακωνία, η Θεσσαλονίκη, ο Έβρος, η Βοιωτία, η Μεσσηνία και η Δράμα. «Δεν λέμε να στοχοποιήσουμε αυτά τα προϊόντα ή τις περιοχές, γιατί για παράδειγμα το βιομηχανικό ροδάκινο εισφέρει τα μέγιστα σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές και αναστρέφει το ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών. Είναι μια σύνθετη κουβέντα η όλη προσέγγιση και αυτό που λέμε είναι να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα του Οργανισμού, είτε μειώνοντας τις αποζημιώσεις σε κάποια προϊόντα, χωρίς να προχωρήσουμε σε διαφοροποίηση ασφαλίστρου, που θα είναι δυσβάσταχτο για τους παραγωγούς», κατέληξε ο κ. Καουκάκης.
Οι επιπτώσεις στη φυτική παραγωγή και η πρόταση του ΓΕΩΤΕΕ για τον ΕΛΓΑ
Για τις επιπτώσεις στην αγροτική παραγωγή από την κλιματική κρίση μίλησε ο Μόσχος Κορασίδης, γενικός διευθυντής της ΕΘΕΑΣ, ο οποίος σημείωσε ότι έχουμε καθυστερήσει κατά πολύ να λάβουμε μέτρα. «Σε αυτό το περιβάλλον κρίσεων, δεν παράγονται τρόφιμα ή προϊόντα με τις ποιοτικές προδιαγραφές που απαιτούνται για να πληρωθούν καλά», είπε χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ, Μενέλαος Γαρδικιώτης, αναφέρθηκε εκτεταμένα στην πρόταση του Επιμελητηρίου για την αναθεώρηση του Κανονισμού του ΕΛΓΑ, τονίζοντας ότι αυτή έχει επεξεργαστεί εδώ και κάποια χρόνια. Ωστόσο, όπως είπε, δεν έχει γίνει κάποια αλλαγή στον κανονισμό, γιατί διαπιστώνεται πόσο δύσκολο είναι αυτή να επιτευχθεί. Μίλησε, επίσης, για συγκεκριμένους κινδύνους που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο του εκτροχιασμού του προϋπολογισμού του ΕΛΓΑ, όπως ο Daniel.
«Με τα στοιχεία και από τον ΕΛΓΑ, ο μέσος όρος της τελευταίας δεκαετίας για τις ζημιές είναι περίπου στα 216 εκατ. ευρώ – 194 εκατ. χωρίς τον Daniel. Τα λειτουργικά έξοδα του ΕΛΓΑ είναι περίπου στα 28 εκατ. ευρώ, η αξία του συνόλου του παραγόμενου γεωργικού προϊόντος κυμαίνεται γύρω στα 5 δισ. ευρώ που είναι περίπου το 25% της πραγματικής αξίας λιγότερο λόγω της φοροαποφυγής», τόνισε, μεταξύ άλλων, ο κ. Γαρδικιώτης. Τέλος, ο ίδιος μίλησε για την ανάγκη άμεσων προσλήψεων προσωπικού στον ΕΛΓΑ και στις αδικίες, όπως τις χαρακτήρισε, με τους συμβασιούχους γεωπόνους του Οργανισμού και τα εκτός έδρας.
Το ισπανικό μοντέλο ασφάλισης προτείνει μελέτη του Πανεπιστημίου Πειραιώς
«Η αγροτική πολιτική της χώρας πρέπει να επανασχεδιαστεί εκ του μηδενός, με στόχο τη δημιουργία ενός αγροτικού τομέα που θα βασίζεται στις προδιαγραφές της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης», τόνισε ο ομότιμος καθηγητής Ασφάλισης του Τμήματος Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Μιλτιάδης Νεκτάριος, μιλώντας για την ανάπτυξη και την ασφάλιση του αγροτικού τομέα και τον μετασχηματισμό του ΕΛΓΑ. Σύμφωνα με τον καθηγητή, ο ΕΛΓΑ πρέπει να μετατραπεί σε έναν από τους πιο σύγχρονους οργανισμούς αγροτικών ασφαλίσεων στην Ευρώπη. Μελέτη του Πανεπιστημίου Πειραιώς υποδεικνύει το ισπανικό μοντέλο ως την καλύτερη πρακτική για την επιτυχή αναδόμηση και ανασυγκρότηση του ΕΛΓΑ. Ο κ. Νεκτάριος σημείωσε ότι ακόμη ένα στοιχείο είναι η απομάκρυνση από το πολιτικό σύστημα και η μερική υπαγωγή του στην εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Πηγή: ypaithros.gr