Αν κάποιος είχε περπατήσει τις πρώτες εβδομάδες στην πρώτη γραμμή του πολέμου στην Ουκρανία, θα είχε ακούσει κραυγές στα ουκρανικά και τα ρωσικά, ίσως και κάποιες φωνές σε τοπικές γλώσσες όπως η Buryat και τα Τσετσένικα.
Σήμερα, τα στρατεύματα και στις δύο πλευρές της γραμμής σύγκρουσης επικοινωνούν στα ισπανικά, τα νεπαλέζικα, τα χίντι, τα σομαλικά, τα σερβικά και τα κορεατικά, αναφέρει το Politico σε ανάλυση του. Οι ξένες γλώσσες που ακούγονται στα λασπωμένα χαρακώματα είναι μόνο ένα σημάδι του πώς η σύγκρουση έχει λάβει μια ολοένα και πιο διεθνή διάσταση.
Στον ουρανό πάνω από το πεδίο της μάχης, ένα ιρανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος Shahed μπορεί να αναχαιτιστεί από ένα αμερικανικό σύστημα αεράμυνας, ενώ στο έδαφος, γερμανικής κατασκευής βλήματα διασταυρώνονται με βορειοκορεατικά.
Αυτό που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022 ως ο μεγαλύτερος ευρωπαϊκός χερσαίος πόλεμος από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τώρα ανταγωνίζεται για τον τίτλο της πιο παγκόσμιας σύγκρουσης από τον Ψυχρό Πόλεμο, με δεκάδες χώρες να εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα. Πλέον, πολύ δύσκολα κάποιος θα χαρακτήριζε τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας ως μια «περιφερειακή σύγκρουση».
Αυτή η πτυχή της σύγκρουσης θα μπορούσε τελικά να σφραγίσει τη μοίρα της Ουκρανίας, καθώς κινδυνεύει να χάσει τον μεγαλύτερο υποστηρικτή της με την ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ, από τον Ντόναλντ Τραμπ, την ώρα που η Ρωσία προσελκύει αυξανόμενη υποστήριξη από άλλους αντίπαλους της Ουάσιγκτον, κυρίως τη Βόρεια Κορέα.
Πόλεμος δι’ αντιπροσώπων
Όταν η Μόσχα εξαπέλυσε την επίθεσή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, το Κρεμλίνο και οι προπαγανδιστές της τη δικαιολόγησαν ως απαραίτητη και αμυντική κίνηση κατά του ΝΑΤΟ.
Οι απόψεις διίστανται σχετικά με το εάν ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν σκόπευε πραγματικά να αντιμετωπίσει τη λεγόμενη συλλογική Δύση. Αλλά υπάρχει μια ευρεία συναίνεση ότι περίμενε ότι ο πόλεμος θα τελείωνε σε λίγες μέρες και ότι η Δύση θα απαντήσει με την καταδίκη -αλλά κυρίως- την σιωπηρή αποδοχή της αρπαγής των Ουκρανικών εδαφών, όπως έγινε στη Μολδαβία και τη Γεωργία.
Οι Ουκρανοί πολέμησαν με νύχια και με δόντια και τα στρατεύματα του Πούτιν, τραβώντας την προσοχή της Δύσης.
Η Ευρώπη ανησυχούσε ότι η δική της ασφάλεια κινδύνευε. Οι ΗΠΑ είχαν μια εικόνα που έπρεπε να διατηρήσουν ως υποστηρικτές της δημοκρατίας και της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Μέσα σε λίγες μέρες, τα δυτικά όπλα και οι μυστικές υπηρεσίες ξεχύθηκαν, βοηθώντας τους Ουκρανούς να σταματήσουν τη ρωσική προέλαση και διεθνοποιώντας τη σύγκρουση.
Με την πάροδο του χρόνου, καθώς τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία βρέθηκαν να ταλαιπωρούνται από την έλλειψη πυρομαχικών και στρατιωτών, η διεθνής διάσταση έχει γίνει πιο ορατή και πιο σημαντική.
Σήμερα, και οι δύο χώρες βασίζονται σε εξωτερική βοήθεια: Η Ουκρανία, για να συνεχίσει να στέκεται, η Ρωσία, να διατηρήσει την κυριαρχία της στον ουρανό και στο έδαφος, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τις επιπτώσεις του πολέμου στον ίδιο της τον πληθυσμό.
Καθώς έχουν πιέσει στον κόσμο για περισσότερους πόρους, και οι δύο πλευρές έχουν κάνει μεγάλες, ιδεολογικές αξιώσεις. Η Ουκρανία λέει ότι αγωνίζεται για «δημοκρατία». Η Ρωσία λέει ότι σταυροφορεί ενάντια σε αυτό που αποκαλεί αμερικανική ηγεμονία και «τη συλλογική Δύση».
(AP Photo/Andrii Marienko)
Πού στηρίζεται η Μόσχα
Το σλόγκαν της Μόσχας για μια «πολυπολική παγκόσμια τάξη», όσο αόριστο και αν είναι, ήταν αρκετά πειστικό για το Ιράν ώστε να του παράσχει drones Shahed και τη Βόρεια Κορέα για να του στείλει βαλλιστικούς πυραύλους, εκατομμύρια οβίδες και πιο πρόσφατα, χιλιάδες στρατεύματα .
Ο λεγόμενος Παγκόσμιος Νότος, επίσης, έχει κλίνει προς τον Πούτιν κάτω από την ομπρέλα των BRICS, μιας λέσχης χωρών που, παρά τις έντονες διαφορές τους, έχουν βρει κοινό έδαφος στην κοινή τους μνησικακία απέναντι σε ένα σύστημα που τις έχει παραγκωνίσει από βασικούς θεσμούς όπως ο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Παγκόσμια Τράπεζα.
Το μεγαλύτερο σωσίβιο της Μόσχας είναι η Κίνα, η οποία έχει διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη στήριξη της ρωσικής οικονομίας από τις δυτικές κυρώσεις παρέχοντας μια αγορά για το πετρέλαιο και τα λιπάσματά της, παρέχοντάς της παράλληλα πρόσβαση στην πολύ αναγκαία τεχνολογία.
«Η Ινδία και άλλοι μπορούν να εμπορεύονται με τη Ρωσία και αυτό είναι σημαντικό. Αλλά τίποτα δεν πλησιάζει αυτό που φέρνει η Κίνα στο τραπέζι», δήλωσε ο Αλεξάντερ Γκαμπούεφ, διευθυντής του Carnegie Russia Eurasia Center.
Ξεχωριστά, η Ρωσία συνέχισε και επεκτείνει την πρακτική της στον υβριδικό πόλεμο, προκαλώντας προβλήματα και διευρύνοντας τις υπάρχουσες διασπάσεις στο εξωτερικό.
Σε αντίθεση με τον Ψυχρό Πόλεμο, ωστόσο, δεν υπάρχουν αντιπαραθέσεις όπου η Μόσχα μπορεί να χτυπήσει το ΝΑΤΟ. Έτσι, «η Ρωσία προσπαθεί να αναζητήσει εργαλεία για να απωθήσει», με άλλους τρόπους, είπε ο Γκαμπούεφ. «Συνδέστε το κόστος, προκαλέστε πόνο, εκδικηθείτε».
Αυτό περιλάμβανε την παρέμβαση στις εκλογές, την έναρξη πυρκαγιών και άλλες πράξεις δολιοφθοράς και την παροχή υποστήριξης σε διάφορους αντιδυτικούς παράγοντες και ομάδες: Από τη χρηματοδότηση ενός φιλορώσου ολιγάρχη που σκοπεύει να εκτροχιάσει την φιλοευρωπαϊκή πορεία της Μολδαβίας, μέχρι την παροχή δεδομένων στους Χούτι της Υεμένης για να τους βοηθήσουν να χτυπήσουν δυτικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα.
Η στάση της Δύσης και η βοήθεια προς την Ουκρανία
Το σλόγκαν του Κιέβου, που μεταδόθηκε τηλεοπτικά από τον Πρόεδρο Βολόντιμιρ Ζελένσκι, του χάρισε βοήθεια αξίας άνω των 220 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Οι χώρες του ΝΑΤΟ έχουν παραδώσει όλο και πιο ισχυρά όπλα: Από οβίδες πυροβολικού στην αρχή του πολέμου, έως μαχητικά F-16 αεριωθούμενα αεροπλάνα και πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς ATACMS σήμερα.
Σε μια τόσο ξεκάθαρη γεωπολιτική προειδοποίηση προς τη Μόσχα όσο είναι σε θέση να δώσουν οι Βρυξέλλες, η Ευρωπαϊκή Ένωση προώθησε τις προσπάθειες της Ουκρανίας, της Μολδαβίας και της Γεωργίας να ενταχθούν στο μπλοκ.
Χωρίς τη βοήθεια της Δύσης, ο πόλεμος δεν θα είχε επιβιώσει από τον πρώτο του χρόνο και θα είχε τελειώσει με μια «συντριπτική ήττα» για την Ουκρανία, είπε ο Γκαμπούεφ.
Από την άλλη πλευρά, παρά τις συχνές απειλές από τη Μόσχα ότι θα μπορούσε να χτυπήσει μια δυτική πόλη, το κόκκινο κουμπί φαίνεται να είναι εκτός ορίων. Και, παρά τον συναγερμό που κρούουν χώρες της ανατολικής Ευρώπης, για επικείμενη ρωσική εισβολή, τα στρατεύματα της Μόσχας απέφυγαν από το έδαφος του ΝΑΤΟ.
Καθώς πλησιάζει το τέλος της φετινής χρονιάς, η επιθυμία υποστήριξης μιας νίκης της Ουκρανίας έχει μειωθεί στις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον -στη δεύτερη, μάλιστα, ακόμη και πριν από την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ-, ενώ κερδίζει έδαφος η ιδέα του τερματισμού του πολέμου με εκχώρηση ουκρανικών εδαφών στη Ρωσία.
«Ήταν σαφές εξαρχής ότι αν δεν νικούσε γρήγορα η Ουκρανία, η Αμερική θα αποχωρούσε» λέει η καθηγήτρια Διεθνών Σπουδών στη σχολή διεθνών σχέσεων του New School της Νέας Υόρκης και δισέγγονη του Σοβιετικού ηγέτη Νικίτα Χρουστσόφ, Νίνα Χρουστσέβα.
Οι υποστηρικτές της Ουκρανίας νόμιζαν αρχικά ότι ο πόλεμος θα τελείωνε σε έναν χρόνο, αλλά ακολούθησε και δεύτερος «και τώρα ένας τρίτος, και ως εκ τούτου έχει μειωθεί, φυσικά, η προσοχή. Δεν θέλουμε τέταρτο χρόνο, αλλά αυτό θα συμβεί», προσθέτει.
Για τον Σεργκέι Ραντσένκο, «η πρώτη προτεραιότητα των ΗΠΑ σε αυτήν τη σύγκρουση ήταν η αποφυγή ενός πυρηνικού πολέμου με τη Ρωσία και η δεύτερη να βοηθήσουν την Ουκρανία να νικήσει. Αυτοί οι δύο αντικρουόμενοι στόχοι θα πρέπει κάπως να συμβιβαστούν».
Το τέλος του πολέμου
Καθώς η πολεμική σύρραξη οδεύει προς το τέταρτο έτος της καμία από τις πλευρές δεν λαμβάνει όλη τη βοήθεια που επιθυμεί.
Μέχρι στιγμής, το όνειρο της Ρωσίας για παγκόσμια αλληλεγγύη δεν έχει βγάλει τίποτα περισσότερο από καπνό. Η Ρωσία εκτιμάται ότι αιμορραγεί περίπου 30.000 στρατιώτες το μήνα και στρατολογεί εξίσου πολλούς για να τους αντικαταστήσει. Η Βόρεια Κορέα (προς το παρόν) δεν παρέχει αρκετά στρατεύματα για να κάνει σημαντική διαφορά.
Το Κίεβο βρίσκεται σε ακόμη πιο δεινή θέση. Οι αμφιβολίες για το βάθος της δυτικής υποστήριξης αυξάνονται τη στιγμή που οι Ουκρανοί αντιμετωπίζουν έναν άλλο χειμώνα, αποδυναμωμένοι από το χαμηλό ηθικό και υποφέρουν από έλλειμμα σχεδόν σε όλα. Σύμφωνα με εκτίμηση του Πενταγώνου, η χώρα έχει μόνο αρκετά στρατεύματα για να αντέξει άλλους έξι έως δώδεκα μήνες προτού αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα.
Εκτός από τα στρατεύματα που παρέχει η Πιονγκγιάνγκ, η Μόσχα έχει στρατολογήσει μαχητές από την Κούβα, την Ινδία, το Νεπάλ, τη Συρία, τη Σερβία, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και τη Λιβύη με υποσχέσεις για γενναιόδωρους μισθούς και ρωσική υπηκοότητα (μια δέσμευση που δεν τηρείται πάντα , σύμφωνα με ορισμένους έχουν καταταγεί).
Εν τω μεταξύ, η Ουκρανία, πέρα από τα οικονομικά κίνητρα, προσφέρει στους ξένους την ευκαιρία να βρίσκονται στη σωστή πλευρά της ιστορίας.
«Μαζί νικήσαμε τον Χίτλερ και θα νικήσουμε και τον Πούτιν», έγραψε ο τότε υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Ντμίτρο Κουλέμπα, στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X το 2022.
Τελικά, είπαν οι αναλυτές, η έκβαση του πολέμου πιθανότατα θα εξαρτηθεί από τις αποφάσεις των βασικών υποστηρικτών των μαχητών: του ΝΑΤΟ και της Κίνας.
«Εάν αποσύρετε την υποστήριξη του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, δεν θα υπάρχει Ουκρανία», είπε ο Γκαμπούεφ. «Αλλά εάν αποσύρετε την κινεζική υποστήριξη από τη ρωσική πολεμική προσπάθεια, θα ανάγκαζε τη Μόσχα να περιορίσει την όρεξή της και να μειώσει τις ελπίδες της ότι ο χρόνος είναι με το μέρος της».
Άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν να ανατρέψουν την ισορροπία. στις ΗΠΑ, ένας απρόβλεπτος Τραμπ. Στη Μέση Ανατολή, η σύγκρουση του Ιράν με το Ισραήλ. Στην Ευρώπη, ένα κύμα δημοτικότητας για τα ακροδεξιά κόμματα, μερικά από τα οποία είναι δύσπιστα για την παροχή βοήθειας στην Ουκρανία.
Εν τω μεταξύ, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος περαιτέρω κλιμάκωσης, είπε ο Ραντσένκο. «Όσο ο πόλεμος συνεχίζεται, υπάρχει ο κίνδυνος κάποιος άλλος να συμμετάσχει στον αγώνα».
Πηγή: Politico