Όπως αναφέρεται στο τροποποιημένο πρότυπο ΚΓΠΚ 5 (3.10.3.1) του Στρατηγικού Σχεδίου 2-23-2027: ”Διαχείριση της κατεργασίας του εδάφους για τη μείωση του κινδύνου υποβάθμισης και διάβρωσης του εδάφους, λαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, υπόψη την κλίση του εδάφους” και πιο συγκεκριμένα στο 3.10.3.1.1 «Συνοπτική περιγραφή των πρακτικών της γεωργικής εκμετάλλευσης»,
– σε αγροτεμάχια αρόσιμων καλλιεργειών με κλίση πάνω από 6% και έως 12% που κινδυνεύουν από διάβρωση, η άροση γίνεται κατά τις ισοϋψείς ή διαγώνια.
– σε αγροτεμάχια αρόσιμων καλλιεργειών με κλίση πάνω από 12% οι παραγωγοί υποχρεούνται να αφήνουν κάθετα στην κλίση ακαλλιέργητες ζώνες ανάσχεσης πλάτους 5 μέτρων σε απόσταση 40 μέτρων μεταξύ τους. Οι περιφερειακές αρχές δύνανται με αιτιολογημένη απόφαση τους να μεταβάλλουν τους παραπάνω όρους. Στην απόφαση θα πρέπει να τεκμηριώνεται ότι οι μεταβολές θα έχουν μηδενική ή θετική επίπτωση στην προστασία των εδαφών από τη διάβρωση. Οι υποχρεώσεις αυτές είναι δυνατόν να εφαρμόζονται συλλογικά, φτάνει τα αγροτεμάχια να εφάπτονται. Μπορούν δε να καλύπτονται εν όλω ή εν μέρει από ήδη υπάρχουσες αναβαθμίδες ή/και αναχώματα ή/και λωρίδες άγριας ζωής.
– σε αγροτεμάχια αρόσιμων καλλιεργειών με κλίση πάνω από 6%, η άρδευση δεν γίνεται με τη μέθοδο της κατάκλυσης. Δεν καταστρέφονται οι ξερολιθιές, τα αναχώματα και τα φυσικά πρανή στα όρια των αγροτεμαχίων.
– σε αγροτεμάχια με αροτραίες καλλιέργειες και κλίση μεγαλύτερη του 15% απαγορεύεται ή άροση των αγροτεμαχίων από τις 15/11 (αντί του 1/11) έως και την 15/3. Ο γεωργός δύναται να καθυστερήσει την άροση έως 15 μέρες μετά την έναρξη του ως άνω διαστήματος αν επικρατούν αντίξοες καιρικές συνθήκες.
Το κείμενο προστίθεται για λόγους αποσαφήνισης, δεδομένου ότι σε επίπεδα εδάφη μπορεί να γίνει η άρδευση με κατάκλυση.
Οι τροποποιήσεις γίνονται:
– σε συμμόρφωση με τη νέα νομική βάση όπως προκύπτει από τον καν. ΕΕ 2024/1468
– με σκοπό την απλοποίηση της εφαρμογής των ΚΓΠΚ από τους Έλληνες γεωργούς
– μετά το 1ο έτος εφαρμογής έγινε κατανοητό από τους γεωργούς το τι τους ζητείται και μετά από διαβούλευση με φορείς των γεωργών προτάθηκαν οι εν λόγω τροποποιήσεις, έτσι ώστε να είναι εφαρμόσιμα τα πρότυπα από τους γεωργούς.
Η ανάγκη για μετατόπιση της ημερομηνίας καθίσταται όλο και πιο αναγκαία, καθώς η κλιματική αλλαγή έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση του ύψους βροχής κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες και τη μετατόπιση της περιόδου βροχοπτώσεων με έναρξη από Νοέμβριο καθώς παρατηρείται έλλειψη (ή πολύ μικρά ύψη) βροχοπτώσεων κατά τον Οκτώβριο.
Η τάση αυτή προκύπτει από τα δεδομένα της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ) που εξετάστηκαν για τα έτη 2016-2023. Στις συνθήκες της χώρας μας, χωρίς να έχει προηγηθεί ικανή βροχόπτωση δεν ενδείκνυται η κατεργασία του εδάφους και ιδίως η άροση εντός του Οκτωβρίου.
Ως εκ τούτου μετατόπιση της ημερομηνίας απαγόρευσης της άροσης κατά 15 ημέρες ανταποκρίνεται στις καλλιεργητικές ανάγκες και συμβάλλει στην ορθή και πλήρη εφαρμογή του προτύπου.
Παράλληλα, γίνεται χρήση της δυνατότητας που δίνει η παράγραφος 2β του άρθρου 1 του Καν. (ΕΕ) 2024/1468, και απλά ορίζεται ανώτατο όριο 15 ημερών για τις προσωρινές παρεκκλίσεις λόγω αντίξοων καιρικών συνθηκών.
Η υποχρέωση σποράς διαγράφεται διότι καλύπτεται από τις απαιτήσεις που θέτει το ΚΓΠΚ 6
Παρέχεται η απαραίτητη διευκρίνηση στους γεωργούς έτσι ώστε να εφαρμόσουν το πρότυπο εκεί όπου υπάρχει η πραγματική ανάγκη χωρικά και χρονικά. Οι γεωργοί καλλιεργούν χειμερινές ή/και εαρινές καλλιέργειες στα αγροτεμάχια.
1. Η συνήθης πρακτική για χειμερινές καλλιέργειες όπως το σιτάρι είναι:
Τα αγροτεμάχια οργώνονται μετά από κάποιες βροχοπτώσεις το φθινόπωρο και στη συνέχεια σπέρνονται. Οι καλλιέργειες συλλέγονται τον Μάιο – Ιούνιο ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Τα υπολείμματα παραμένουν στο έδαφος μέχρι την επόμενη σπορά.
2. Για τις εαρινές καλλιέργειες (βαμβάκι, αραβόσιτος, λαχανικά) η συνήθης πρακτική είναι:
Το όργωμα και η σπορά την άνοιξη – συνήθως τον Απρίλιο, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και η συγκομιδή – ανάλογα με την καλλιέργεια και τις καιρικές συνθήκες – από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο ή ακόμα και τον Νοέμβριο, όπως συνέβαινε με το βαμβάκι τα τελευταία χρόνια λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών). Επιπλέον, μετά τη συλλογή ορισμένων καλλιεργειών, όπως το βαμβάκι ή ο αραβόσιτος, υπάρχει ανάγκη οργώματος του αγρού για φυτοϋγειονομικούς λόγους.
3. Ορισμένοι γεωργοί μπορούν να καλλιεργήσουν τόσο χειμερινές όσο και εαρινές καλλιέργειες στο ίδιο χωράφι το ίδιο έτος.
Σε αυτή την περίπτωση, μετά τη συγκομιδή της κάθε καλλιέργειας, οι αγρότες προετοιμάζουν το χωράφι για την επόμενη, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κάλυψη για περίπου ένα μήνα μετά από κάθε συγκομιδή.
Οι επιπλέον 15 ημέρες για την περίοδο οργώματος συν 15 ημέρες παράταση για τις καιρικές συνθήκες, επιτρέπουν στους αγρότες να αποφασίσουν την καλύτερη μέθοδο για την εδαφοκάλυψη ανάλογα με τις πρακτικές διαχείρισης του αγροκτήματος.