Νέα βήματα γίνονται με στόχο την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, ακολουθώντας τον γνώριμο δρόμο της «κατάθεσης», όπως έγινε με το θραύσμα Fagan από το Μουσείο Antonino Salinas του Παλέρμο στο Μουσείο Ακρόπολης.
Αρχίζει να διαφαίνεται ότι η οδός της λύσης «win-win», η οποία θα είναι αμοιβαία επωφελής τόσο για την Ελλάδα όσο και για το Ηνωμένο Βασίλειο, διαθέτει μια «ρεαλιστική εξέλιξη» με βάση κάποια δεδομένα, όπως παρουσιάστηκαν χθες στη συζήτηση – πάνελ με θέμα «Μία λύση αμοιβαία επωφελής για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα», που διοργάνωσε ο οργανισμός «Parthenon Project».
Η χθεσινή εκδήλωση, στην οποία απηύθυναν χαιρετισμό ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, και η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, έδειξε με σαφή τρόπο πως το ελληνικό αίτημα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα διαθέτει μια συνδυαστική στρατηγική που περιλαμβάνει διπλωματικές πρωτοβουλίες, διεθνή υποστήριξη και συνεργασίες, με στόχο να επιτύχει «μια δίκαιη και αμοιβαία αποδεκτή λύση».
Η επανένωση των Γλυπτών διαθέτει «οπτική για το μέλλον» σημείωσε στο τέλος του χαιρετισμού του ο κ. Γεραπετρίτης στο Ballroom ΙΙΙ του ξενοδοχείου «King George» παρουσία των ομιλητών και στελεχών του «Parthenon Project», ενώ στην αρχή της ομιλίας του ανέφερε τις δύο διαστάσεις του εθνικού αιτήματος, τη «νομική και την πολιτική διάσταση».
Ο υπουργός εξέφρασε την «αισιοδοξία του για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα στη γενέθλια γη τους» και επιβεβαίωσε πως «τα τελευταία χρόνια, βρισκόμαστε σε εποικοδομητικές συνομιλίες με το Βρετανικό Μουσείο», «με διαφάνεια και ειλικρίνεια». Επίσης τόνισε ως «σημαντική πτυχή του διαλόγου», την «αμοιβαία κατανόηση και τις κόκκινες γραμμές των δύο πλευρών, προκειμένου να οικοδομήσουμε και να καταλήξουμε σε μια στρατηγική εταιρική σχέση».
Από τη μεριά της, η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, υπογράμμισε πως «στη Μεγάλη Βρετανία υπάρχουν αυτή τη στιγμή οι προϋποθέσεις για να γραφτεί μια ακόμα ιστορική σελίδα στις παραδοσιακά εξαιρετικά ισχυρές φιλικές σχέσεις των δύο χωρών και δύο λαών, του βρετανικού και του ελληνικού». Οπως εξήγησε η κ. Μενδώνη, το αίτημα της Ελλάδας, με την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας, «έχει εισέλθει σε μια φάση κορύφωσης και ωριμότητας, κατά την οποία τα επιστημονικά, ιστορικά, νομικά και ηθικά ζητήματα έχουν πλέον απαντηθεί». Για ακόμα μια φορά η κ. Μενδώνη επανέλαβε την «ειλικρινή πρόθεση» της Ελλάδας να επεξεργαστεί «δημιουργικές λύσεις, προκειμένου η επανένωση των γλυπτών στο Μουσείο της Ακρόπολης να μη δημιουργήσει κενό στις συλλογές του Β.Μ.». Πριν αναπτύξουν τη συζήτηση τα μέλη του οργανισμού, ο ιδρυτής του «The Parthenon Project», Γιάννης Λέφας, μίλησε για το ξεκίνημα της εκστρατείας.
Ο πρώην υπουργός Πολιτισμού και Ψηφιακής Οικονομίας και πρόεδρος του «Parthenon Project», Λόρδος Ed Vaizey, επανέλαβε τις θέσεις του και με το γνωστό του γλαφυρό ύφος είπε: «Το 99% των ανθρώπων ή ίσως το 100% των υγιών ανθρώπων θα έλεγε ότι είναι αρκετά προφανές ότι τα γλυπτά πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα». Οπως διατυπώθηκε χθες στο πλαίσιο του οράματος για μία λύση «win-win», «προτείνεται μια προσέγγιση του ζητήματος, σύμφωνα με την οποία οι δύο πλευρές θα αναγνωρίζουν ότι επί του παρόντος δεν έχουν κοινή θέση αναφορικά με την κυριότητα των Γλυπτών του Παρθενώνα και θα συμφωνούν ότι διαφωνούν».
Οι «κόκκινες γραμμές»
Σε αυτό το σημείο ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος, συνταγματολόγος και μέλος του «The Parthenon Project» ανέπτυξε το κεντρικό μέρος της λύσης λαμβάνοντας -όπως εξήγησε- τις «κόκκινες γραμμές» που αφορούν το θέμα της ιδιοκτησίας των δύο πλευρών. «Η ιδέα της λύσης win-win ήταν να παραμερίσουμε το ζήτημα ιδιοκτησίας και να έχουμε μια πολύ ρεαλιστική εξέλιξη», είπε ο κ. Αλιβιζάτος και ανέφερε τη λέξη «κατάθεση – deposit» και όπως είπε «θα πρέπει να μεταφράσουμε αυτή τη λέξη στα ελληνικά, ως “παρακαταθήκη”».
Σημειώνουμε πως η επιστροφή του θραύσματος Fagan στο Μουσείο της Ακρόπολης, από το Μουσείο Antonino Salinas του Παλέρμο, έγινε ως κατάθεση (deposit) για ένα χρονικό διάστημα και στη συνέχεια έγινε η οριστική του επανένωση. «Δεν είναι απλώς μια λέξη», είπε ο κ. Αλιβιζάτος, «είναι μια έννοια που περιλαμβάνεται στον Αστικό μας Κώδικα, στο άρθρο 822, που προέρχεται από το Ρωμαϊκό Δίκαιο». Οπως εξήγησε, είναι εξαιρετικά σημαντικός «ο ορισμός της παρακαταθήκης, της κατάθεσης», ο καταθέτης σύμφωνα με το ρωμαϊκό και ελληνικό δίκαιο δεν χρειάζεται να διατυπωθεί ως ο ιδιοκτήτης. «Ετσι, εάν υπογράψουμε μια συμφωνία που χαρακτηρίζει αυτή τη συναλλαγή ως κατάθεση, δεν αναγνωρίζουμε αυτόματα την ποιότητα του ιδιοκτήτη στον καταθέτη», σχολίασε ο κ. Αλιβιζάτος.
Εκ περιτροπής
Η σύμπραξη – όπως είπαν οι ομιλητές όπως ο συγγραφέας Geoffrey Robertson και η Thangam Debbonaire, πρώην Σκιώδης Υπουργός Πολιτισμού- θα οδηγήσει στην οραματική μετατροπή της Duveen Gallery του Βρετανικού Μουσείου σε μια σύγχρονη Hellenic Gallery, η οποία θα μετονομαστεί σε «Prince Phillip Hellenic Gallery», ως αναφορά στη μνήμη του πρίγκιπα Φιλίππου συζύγου της Ελισάβετ Β’. Η αίθουσα αυτή θα φιλοξενεί εκ περιτροπής εκθέσεις που θα παρουσιάζουν ελληνικά τεχνουργήματα τα οποία δεν έχουν σταλεί ποτέ από την Ελλάδα στο Βρετανικό Μουσείο. Για την υποστήριξη της πολιτιστικής σύμπραξης, θα δημιουργηθεί ένα «ελληνοβρετανικό ίδρυμα» που θα χρηματοδοτήσει ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα υποτροφιών, ανταλλαγών φοιτητών και ευρύτερων εκπαιδευτικών και πολιτιστικών δράσεων προς όφελος των νέων στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ελλάδα.