Του Αχ. Μπακαλέξη
Είναι γνωστό σε όλους ότι τα Φάρσαλα έχουν πλούσια ιστορία και τα αρχαιολογικά ευρήματα ακόμη και σήμερα στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή είναι πάρα πολλά.
Από την αρχαιολογική υπηρεσία γίνονται ανασκαφές στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή, σε συνεργασία και με ξένες αρχαιολογικές αποστολές (Σκοτούσσα, Πεύμα, Ερέτρια) και ανακαλύπτονται συνεχώς νέα ευρήματα που ανήκουν σ’ όλες τις περιόδους από την προϊστορική εποχή και μετά. Πολλά από τα ευρήματα αυτά βρίσκονται σε διάφορα μουσεία της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό. Η ίδρυση Μουσειακής συλλογής στα Φάρσαλα τελικά επιτεύχθηκε και ήδη γίνονται εργασίες, στο πρώην 1ο δημοτικό σχολείο Φαρσάλων στην οδό Καναδά, για την εγκατάσταση εκεί των αρχαιολογικών θησαυρών της Φαρσαλινής γης.
ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΦΑΡΣΑΛΑ
Τα ευρήματα των Φαρσάλων ανήκουν σε όλες τις περιόδους της αρχαιότητας, από την προϊστορική εποχή και μετά, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω. Λείψανα και ίχνη οικισμών και οχυρώσεων υπάρχουν σε όλα τα γνωστά αρχαία τοπωνύμια (και όχι μόνο σ’ αυτά) που ανήκουν σήμερα στην επαρχία Φαρσάλων.
Τα σημαντικότερα ευρήματα είναι τα ακόλουθα:
– Το ανάγλυφο της Φαρσάλου (βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου). Μεταφέρθηκε εκεί από τον Γάλλο αρχαιολόγο και περιηγητή L. Heuzer. Ανάγεται στο 47 π.Χ. και θεωρείται αριστούργημα λεπτότητας και χάριτος. Παριστάνει δύο όρθιες γυναίκες, η μία απέναντι από την άλλη να κρατούν άνθη. Φορούν πολυτελή φορέματα με πόρπες στους ώμους και ωραίες πτυχώσεις. Βρέθηκε στη συνοικία “Παλαιόλουτρο” Φαρσάλων.
– Η μεγάλη μαρμάρινη πλάκα που βρέθηκε το 1934, βορειοανατολικά του Δημαρχείου Φαρσάλων. Αναφέρεται σε κάποιο φίλαθλο εξ Αλικαρνασσού. Βρίσκεται στο Μουσείο Αλμυρού.
– Η τεφροδόχος λήκυθος (που βρίσκεται στο Μουσείο του Βόλου και βρέθηκε το 1950 ανατολικά των Φαρσάλων) του 4ου π.Χ. αιώνα.
– Αρχαϊκή στήλη που βρέθηκε ανατολικά των Φαρσάλων (κοντά στο αρχαίο υδραγωγείο) που έφερε την επιγραφή “ΕΠΙΟΝΟ” δηλαδή Ερμής.
– Το αναθηματικό συγκρότημα με εννέα μαρμάρινους ανδριάντες στο Μαντείο των Δελφών, που αφιέρωσε γύρω στο 340 π.Χ. ο Φαρσαλινός Δάοχος, προς τιμήν των Φαρσάλιων προγόνων του.
– Μαρμάρινη επιτύμβια στήλη από την Ερέτρια. 1ος αιώνας π.Χ. Βρίσκεται στο Δημαρχείο Φαρσάλων.
– Μελανόμορφος καλυκωτός κρατήρας του Εξηκία. Βρέθηκε στον γνωστό θολωτό τάφο των Φαρσάλων και απεικονίζει τη μάχη Ελλήνων και Τρώων πάνω από το άψυχο σώμα του Πατρόκλου 540-530 π.Χ. Βρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο Αθηνών.
– Πήλινο πλακίδιο με παράσταση της Μητέρας των Θεών – Κυβέλης (2ος π.Χ. αιώνας). Βρίσκεται στο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας.
– Αρχαϊκός θολωτός τάφος (τέλη 6ου π.Χ. αιώνα).
Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν πολλά ακόμα αρχαία ευρήματα που προέρχονται από την περιοχή Φαρσάλων και κοσμούν μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού. Ανάμεσα σ’ αυτά τα ευρήματα υπάρχουν και νομίσματα των Φαρσάλων που ανήκουν στην εποχή του 480-334 π.Χ., φέρουν την ένδειξη “Φαρ” ή “Φαρσ”, εικονίζουν την κεφαλή της Αθηνάς με περικεφαλαία, είτε την κεφαλή ίππου. Άλλα πάλι, της εποχής 300-200 π.Χ., έχουν την κεφαλή της Αθηνάς, είτε ιππέα με δόρυ. Τα νομίσματα ήταν ημίδραχμα ή οβολοί. Τέλος, τα τελευταία χρόνια έρχονται στο φως νέα ευρήματα από τις ανασκαφές που γίνονται στο Κάστρο της Καλλιθέας στη Σκοτούσσα και στην Ερέτρια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αρκετοί Φαρσαλινοί στην καταγωγή που διατηρούν ιδιωτικές αρχαιολογικές συλλογές δείχνουν ενδιαφέρον να τις δωρίσουν στην Μουσειακή συλλογή Φαρσάλων. Η δημοτική αρχή Φαρσάλων πρέπει να δείξει ενδιαφέρον και να έρθει σε επαφή με τους ιδιώτες δωρητές προκειμένου η Μουσειακή Συλλογή των Φαρσάλων να εμπλουτιστεί με νέα ευρήματα της Φαρσαλινής γης
* Στοιχεία ελήφθησαν από την αρχαιολόγο Βάσω Νούλα και από το αρχείο του αείμνηστου δημάρχου Λάκη Βαϊρακλιώτη.