Οι Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής (ΔΚΖ) είναι η ικανότητα του ατόμου να καλύπτει τις βασικές ανάγκες της καθημερινής ζωής. Κάποιες από αυτές είναι η ένδυση, η φροντίδα της προσωπική υγιεινής, η ετοιμασία του γεύματος, η δουλειά ,η διαχείριση των οικονομικών και τα ψώνια.Η ενασχόληση του παιδιού από την παιδική ηλικία με δραστηριότητες που αφορούν τις καθημερινές ανάγκες αποδίδει αρκετά οφέλη για την μετέπειτα ενήλικη ζωή του. Η ανάληψη ευθυνών από μικρή ηλικία βελτιώνει την αυτοπεποίθηση του παιδιού (κυρίως όταν ολοκληρώνει την δραστηριότητα), αναπτύσσει στο βέλτιστο τις κινητικές δεξιότητές του με τελικό αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας ικανός ενήλικας. Οι δραστηριότητες καθημερινής ζωής είναι δραστηριότητες που έχουν στόχο και ουσία για τον κάθε άνθρωπο και τυπικά :
- Είναι διαχρονικές
- Έχουν ιδιαίτερη σημασία για αυτόν που τις εκτελεί
- Συμπεριλαμβάνουν πολλαπλές δραστηριότητες
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΥΠΙΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
2 – 3 ετών
- Αρχίζει να ντύνεται και να γδύνεται μόνο του
- Τρώει το ίδιο φαγητό με την οικογένεια στο τραπέζι
- Αποκτά έλεγχο του εντέρου κατά τη διάρκεια της μέρας
- Προσπαθεί να πλύνει μόνο του τα χέρια και το πρόσωπό του
- Μαζεύει τα παιχνίδια του μετά από υπόδειξη
- Φυσάει τη μύτη του όταν του το θυμίζουν
3 – 5 ετών
- Τρώει μόνο του χρησιμοποιώντας το πιρούνι
- Ζητάει να πάει στην τουαλέτα
- Χρησιμοποιεί την τουαλέτα χωρίς βοήθεια
- Βάζει τα παπούτσια του
- Ξεκουμπώνει κουμπιά και φερμουάρ και λύνει τα κορδόνια του
- Πλένει και σκουπίζει τα χέρια του και το πρόσωπό του
5 – 6 ετών
- Ντύνεται και γδύνεται
- Δένει τα κορδόνια του
- Βουρτσίζει τα δόντια του
- Έχει πλήρη έλεγχο των σφικτήρων
- Προσπαθεί να κάνει μπάνιο μόνο του
Έχει παρατηρηθεί ωστόσο τα τελευταία χρόνια μια δυσκολία των παιδιών να ενταχθούν σε δραστηριότητες καθημερινής ζωής. Βλέπουμε ότι σε σχέση με τα τυπικά στάδια ανάπτυξης τα παιδιά είναι πισω και αυτό είναι πολυπαραγοντικό. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας, «υπερπροστατευτικοί γονείς» ,αδιαφορία για το πως προκύπτει ένα αποτέλεσμα είναι μερικοί από τους παράγοντες που έχουν οδηγήσει σε αυτό.
Εδώ έρχεται η εργοθεραπεία να δώσει λύσεις για την ενίσχυση των δραστηριοτήτων της καθημερνής ζωής των παιδιών .
Ο ρόλος του εργοθεραπευτή είναι να καταστήσει το παιδί ικανό να συμμετέχει σε έργα που έχουν νόημα στην ζωή του και για αυτό συνεργάζεται με τα παιδιά, τις οικογένειες , τους δάσκαλους και τους άλλους ειδικούς που πλαισιώνουν το παιδί. Οι δραστηριότητες καθημερνής ζωής είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την ανεξαρτησία του παιδιού, που αποτελεί πρωταρχικό σκοπό της Εργοθεραπείας και επιτυγχάνεται με εκπαίδευση, επανάληψη και εξάσκηση. Δραστηριότητες που χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση των παιδιών σε δραστηριότητες καθημερινής ζωής ενδεικτικά είναι :
- Συμβολικό παιχνίδι με κουζινικά, σετ σιδερώματος, καθαρισμού, προσωπικής φροντίδας κ.ά.
- Θεατρικό παιχνίδι με προσομοίωση καταστάσεων (π.χ. αγοράζω παγωτό στο περίπτερο) => εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων, διαδικασία πώλησης – αγοράς, συναλλαγή χρημάτων.
- Εξωτερικές δραστηριότητες (π.χ. βόλτα και επίσκεψη σε μαγαζί με φαγητό) σε πραγματικές συνθήκες.
- Παιχνίδι με σειροθέτηση καρτών που απεικονίζουν τα διαδοχικά βήματα εκτέλεσης δραστηριοτήτων, όπως το πλύσιμο χεριών, δοντιών και η ένδυση.
Ο εργοθεραπευτής λαμβάνει υπόψη και το περιβάλλον και προτείνει τροποποιήσεις και προσαρμογές στο χώρο του σπιτιού ή χρήση βοηθημάτων.
Σε παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές γίνεται ενίοτε εκπαίδευση στις δραστηριότητες καθημερνής ζωής μέσα από οπτικά προγράμματα και με πρόσθια ή αντίστροφη διδασκαλία αλυσιδωτών αντιδράσεων. Έτσι ,αποτυπώνεται καλύτερα η διαδικασία μέσα από την οπτική πληροφορία , ενώ το παιδί γνωρίζει τι ακολουθεί στην συνέχεια.
Ωστόσο, ο βαθμός κατά τον οποίο ένα παιδί θα είναι ανεξάρτητο στις καθημερινές δραστηριότητες επηρεάζεται τόσο από το πολιτισμικό περιβάλλον ( π.χ. αξίες της οικογένειας) , οσο και από το κοινωνικό περιβάλλον ( κοινωνικό status, οικονομική κατάσταση κλπ.).
Από την άλλη οι γονείς από το σπίτι μπορούν να ακολουθήσουν ορισμένες στρατηγικές που θα βοηθήσουν στην ενίσχυση των παιδιών. Αυτό ωστόσο προϋποθέτει υπομονή και ελεγχόμενη ελευθέρια προς τα παιδιά σας. Έτσι τους δίνετε τον απαραίτητο χώρο να πράξουν και να αναπτυχθούν σε όλους τους τομείς. Τέτοιες δραστηριότητες ενδεικτικά είναι:
- Τακτοποίηση του δωματίου τους
- Προετοιμασία της σχολικής τσάντας
- Φροντίδα ενός κατοικίδιου ζώου
- Στρώσιμο τραπεζιού
- Προετοιμασία σνακ
ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΑΣ ΓΙΑ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ
ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ «ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ»
WWW.KPAREMVASI.GR
ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΕΛΠΙΔΑ
ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ-ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ «ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ»
