ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
- Η οσφυαλγία είναι μια λέξη που περιγράφει τον πόνο της μέσης και πολλές δυσλειτουργίες της σπονδυλικής στήλης. Τα τελευταία χρόνια, τα ποσοστά των ατόμων που υποφέρουν από οσφυαλγία έχουν αυξηθεί. Η καθιστική ζωή, η λανθασμένη στάση στις διάφορες χειρονακτικές εργασίες, αλλά και η έλλειψη άσκησης στην καθημερινή μας ζωή, συμβάλλουν στο να αυξάνονται τα ποσοστά αυτά.
- Πιθανός πόνος στη μέση μπορεί να οφείλεται σε διάταση των μυών της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, λόγω λανθασμένου τρόπου άρσης βάρους ή κακής στάσης του σώματος στις καθημερινές δραστηριότητες, σε εκφύλιση του μεσοσπονδύλιου δίσκου, σε αρθρίτιδα και οστεοπόρωση σε μεγαλύτερη ηλικία, αλλά και πόνος στις ιερολαγόνιες αρθρώσεις.
- Η στατιστική, εδώ και πολλά χρόνια, δείχνει ότι περίπου το 80% του πληθυσμού κάποια στιγμή θα έρθει αντιμέτωπο με το σύμπτωμα αυτό. Η μόνη αλλαγή τα τελευταία χρόνια είναι ότι όλο και πιο νεαρές ηλικίες δείχνουν να προσβάλλονται συχνότερα. Ο πόνος συνήθως είναι πολύ δυνατός, καθηλωτικός. Ο φόβος και ο πανικός μεγάλος: Ο ασθενής νιώθει να κόβεται στα δύο και όταν η υποκείμενη αιτία είναι σοβαρή (π.χ. κήλη δίσκου) οι προεκτάσεις της είναι πολλές στην εργασία, την ψυχολογική κατάσταση, την οικογένεια και την κοινωνία δηλαδή, αποτελεί μια σκληρή δοκιμασία για τον ασθενή και το περιβάλλον του. Στα ΑΙΤΙΑ της οσφυαλγίας σημαντικό ρόλο παίζει ο σύγχρονος τρόπος ζωής που μοιάζει με τιμωρό (καθιστική ζωή, υπερεργασία, οδήγηση, άγχος κ.λ.π.), μειώνοντας αισθητά την κίνηση της σπονδυλικής στήλης, μιας αλυσίδας αρθρώσεων, οι οποίες είναι κατασκευασμένες να κινούνται αρμονικά, σύνθετα και σε πολλούς άξονες.
- Αποτέλεσμα της υποκινητικότητας αυτής είναι να γίνεται δύσκαμπτη, δυσκίνητη και ευάλωτη σε διάφορες παθήσεις ή κακώσεις. Οι μυϊκές ομάδες που τη στηρίζουν, όταν δεν γυμνάζονται, γίνονται χαλαρές, αδύναμες και ανεπαρκείς να φέρουν σε πέρας το έργο τους. Η επιβάρυνση τότε είναι μεγάλη και ο κίνδυνος να δημιουργηθεί κάποιο πρόβλημα πολύ εύλογος. Στο σημείο αυτό, η επίσκεψη στον ειδικό γιατρό-ορθοπεδικό είναι απαραίτητη. Ο πάσχων θα εξεταστεί λεπτομερώς (κλινικά και εργαστηριακά) και αφού διαγνωστεί η αιτία της οσφυαλγίας, θα του δοθεί η κατάλληλη αγωγή (φαρμακευτική, φυσικοθεραπευτική ή σπανιότερα χειρουργική) Σήμερα, η σύγχρονη ιατρική εμπιστεύεται όλο και περισσότερο την φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση, η οποία έχει ανοίξει νέους δρόμους θεραπείας και αποκατάστασης και εφόσον εφαρμόζεται σωστά, με την καθοδήγηση και την συνεργασία γιατρού και φυσικοθεραπευτή, έχει υψηλό δείκτη αποτελεσματικότητας.
Στο χρόνιο στάδιο στόχος είναι η πλήρης ενδυνάμωση των μυών με τη χρήση βοηθητικών μέσων όπως λάστιχα και βαράκια και η αντοχή των μυϊκών ομάδων μέσω αύξησης των επαναλήψεων και της ταχύτητας με την οποία εκτελούνται οι ασκήσεις ενδυνάμωσης. Επίσης δε θα πρέπει να παραλείψουμε και την πλήρη απόκτηση της ιδιοδεκτικότητας.
- Η επαφή του ασθενή με τον φυσικοθεραπευτή του δίνει την ευκαιρία να μάθει πολλά για τον μηχανισμό στήριξης της σπονδυλικής στήλης, για την λειτουργία της, καθώς και για τα όρια και τις αντοχές της. Ο στόχος του φυσικοθεραπευτή πρέπει να είναι σαφής και ρεαλιστικός. Η στρατηγική που θα ακολουθήσει θα πρέπει να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη και όχι αυτοσχέδια. Η τακτική του δεν πρέπει να στηρίζεται σε αυστηρά πρωτόκολλα αποκατάστασης, που θα καθορίζουν τις φάσεις της φυσικοθεραπευτικής αγωγής, καθώς ο κάθε ασθενής είναι μοναδικός. Οι φάσεις με βάση τα διεθνή επιστημονικά δεδομένα, είναι οι εξής: 1 / 2 Οσφυαλγία
· Α. Η αναλγητική φάση, στις πρώτες συνεδρίες, όπου ο φυσικοθεραπευτής εφαρμόζει, για την ανακούφιση του πόνου, ρεύματα αναλγησίας, υπερήχους, μαγνητικά πεδία καθώς και τεχνικές και μεθόδους αποφόρτισης (Mackenzie,Brugger κ.λ.π.).
· Β. Η φάση κινητοποίησης. Εφόσον ο πόνος έχει μειωθεί, η επανάκτηση του εύρους κίνησης με μεθόδους κινητοποίησης θα «σπάσει» τον φαύλο κύκλο (πόνος – σύσπαση – φόβος – ακινησία κ.ο.κ).
· Γ. Η φάση σταθεροποίησης και ενδυνάμωσης έρχεται, εφόσον δεν υπάρχει πλέον πόνος και η κίνηση της σπονδυλικής στήλης είναι φυσιολογική. θεωρείται η σημαντικότερη στιγμή, όπου οι σταθεροποιητικές ασκήσεις θα ενδυναμώσουν τους μυς της μέσης. Ένας από τους πλέον σύγχρονους και επιστημονικούς τρόπους είναι τα ειδικά εργομετρικά ηλεκτρονικά μηχανήματα αποκατάστασης (π. χ. Med-Χ). Στόχος τους είναι να μετρούν την δύναμη και αντοχή των σταθεροποιητών μυών της σπονδυλικής στήλης σε διάφορες γωνίες (μοίρες) και να καθορίζουν με ασφάλεια και αξιοπιστία το πρόγραμμα αποκατάστασης εξατομικευμένα, ανάλογα με την κατάσταση, την ηλικία, το φύλο και άλλες παραμέτρους που θα καταγραφούν με ακρίβεια στη μέτρηση και αξιολόγηση των μυών αυτών. Επίσης, δίνονται ασκήσεις που επιβάλλεται να κάνει μόνος του ο ασθενής στο σπίτι ή στο γυμναστήριο.
· Δ. Σημαντική είναι η φάση της εργονομίας, όπου ο ασθενής διδάσκεται πώς θα διαμορφώσει τον χώρο της εργασίας, του σπιτιού, του αυτοκινήτου, τον ύπνο (κατάλληλο στρώμα και μαξιλάρι), την στάση του σώματος, τον τρόπο ένδυσης -υπόδησης και άλλες χρήσιμες συμβουλές της καθημερινής του ζωής, οι οποίες, εφόσον εφαρμοστούν πιστά, δίνουν λύσεις στο πρόβλημα της οσφυαλγίας. Τέλος η εμπιστοσύνη, η σωστή και τακτική συνεργασία μεταξύ γιατρού – φυσικοθεραπευτή και ασθενούς, ίσως να αποτελεί το μυστικό στη λύτρωση του πάσχοντα από το πρόβλημά του!
Στη σύγχρονη φυσικοθεραπεία έχει μπει με δυναμικό τρόπο η χειροπρακτική και οι ειδικές τεχνικές κινητοποίησης manual therapy (Mulligan, Maitland, OMT).
-
Με το Manual Therapy πραγματοποιείται μία λεπτομερής κλινική αξιολόγηση του σώματος του ασθενούς. Στη συνέχεια, εκτιμάται η κατάστασή του, κατανοείται ο μηχανισμός που έχει προκαλέσει τα προβλήματα και στο τέλος σχεδιάζεται ένα ασφαλές θεραπευτικό πρόγραμμα. Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατό να εντοπιστούν και να αποκατασταθούν οι πάσχουσες περιοχές, πριν αυτές προκαλέσουν μεγαλύτερη βλάβη.
-
Για να διατηρηθούν τα ευεργετικά αποτελέσματα του Manual Therapy ο ασθενής ακολουθεί ένα ειδικά προσαρμοσμένο στις ατομικές του ανάγκες πρόγραμμα ασκήσεων, με σκοπό την αρθρική κινητοποίηση προς την σωστή κατεύθυνση και την ισχυροποίηση και στοχευμένη ενεργοποίηση του μυϊκού συστήματος. Ταυτόχρονα, ο ασθενής εκπαιδεύεται και μαθαίνει να χρησιμοποιεί το σώμα του στις καθημερινές του δραστηριότητες με τον πιο σωστό και ιδανικό τρόπο.
